MUHYİDDİN el-KÂFİYECİ
788 (1386) yılında Bergama’da dünyaya geldi. Babasının adı Muhyiddin Mehmed’dir. Cemâleddin İbnü’l-Hâcib’in el-Kâfiye adlı eseriyle çokça meşgul olduğundan “Kâfiyeci” lakabıyla tanınmıştır. İlk öğrenimini memleketinde tamamladıktan sonra Anadolu ve İran’ın çeşitli şehirlerini dolaşarak birçok âlimden ders aldı. Hocaları arasında Burhâneddin Haydare b. Mahmûd el-Herevî, Şemseddin Muhammed b. İbrâhim eş-Şîrâzî, Abdülvâcid b. Muhammed el-Kütâhî, İbn Melek, Hâfızüddin el-Bezzâzî ve Molla Fenârî sayılabilir. Şam’a ve oradan hacca giden Kâfiyeci üç yıl Kudüs’te kaldı ve 830 (1427) yılı dolaylarında Kahire’ye yerleşti. Arap dili ve edebiyatı, tefsir, fıkıh, kelâm, hadis, tasavvuf, tarih, cedel, felsefe, mantık, astronomi konularında yetişmiş bir âlim olarak kendini ispat etti ve Hanefîler’in önde gelen âlimlerinden biri oldu. el-Melikü’l-Eşref Barsbay Türbesi, el-Melikü’l-Eşref Şa‘bân Zâviyesi ve Türbesi, Şeyhûniyye meşihatlığı görevlerinde bulundu. Yetiştirdiği birçok öğrenci arasında Celâleddin es-Süyûtî başta olmak üzere Zekeriyyâ el-Ensârî, Takıyyüddin İbn Müşhir, Şehâbeddin İbn Esed, Abdülkādir b. Ahmed ed-Demîrî gibi âlimler yer almaktadır. Mısır Memlük hükümdarları yanında Fâtih Sultan Mehmed’in de takdir edip hediyeler gönderdiği Kâfiyeci 4 Cemâziyelevvel 879 (16 Eylül 1474) tarihinde Kahire’de vefat etti ve Eşrefiyye Türbesi yanında yaptırdığı türbede gömüldü.
Başlıca Eserleri: 1. et-Teysîr fî Kavâ‘idi ‘İlmi’t-Tefsîr 2. el-Envâr fî ‘İlmi’t-Tevhîd (Envârü’s-Sa‘âde fî Şehri Kelimeteyi’ş-Şehâde) 3. el-Ferah ve’s-Sürûr fî Beyâni’l-Mezâhibi’l-Erba‘ati fi’l-‘Usûr 4. el-Muhtasar fî ‘İlmi’t-târîh 5. Seyfü’l-Mülûk ve’l-Hükkâmi’l-Mürşid lehüm ilâ Sebîli’l-Hak ve’l-Ahkâm 6. Seyfü’l-Kudât ‘ale’l-Bugāt
Seyfü’l-Mülûk & Seyfü’l-Kudât: Kâfiyeci’nin Siyâsetnâmeleri, 2018 yılında Başkanlığımız tarafından yayımlanmıştır.
(Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’nden özetlenerek alınmıştır.)