ALÎ ŞÎR NEVÂYÎ VE TIPKIBASIMI GERÇEKLEŞTİRİLEN REVAN 808’DE KAYITLI KÜLLİYÂT-I NEVÂYİ ÜZERİNE
Alî Şîr Nevâyî
17 Ramazan 844 /9 Şubat 1441 tarihinde Herât’ta doğan Alî Şîr Nevâyî, daha yaşadığı dönemden itibaren şöhret bulmuş bir şahsiyettir. Timur hanedanına hizmet eden ve soyca Uygur bir ailenin çocuğu olarak doğan Nevâyî’nin kendisi de dönem dönem Hüseyin Baykara’nın hizmetinde bulunmuş, sohbet arkadaşlığı ise vefatına kadar devam etmiştir. Dostluk kurduğu ve etkilendiği diğer önemli şahsiyet ise İslâm âlimlerinden Abdurrahmân Câmî’dir. Dîvân, mesnevî, tezkire, biyografi gibi türlerde edebî, dinî, ahlâkî, tarihî eserler telif etmiştir. Hemen hemen her türde eser veren Alî Şîr Nevâyî, Çağatay Türkçesinin klasik dönemini yaşamasında büyük bir etkiye sahip olmuş ve bu etkisinden dolayı Çağatay Türkçesine Nevâyî Dili de denmiştir. Yazdığı eserlerle Osmanlı/Anadolu sahası edebiyatı için de çığır açıcı bir şahsiyet olmuştur. 4 Ocak 1501 tarihinde vefat eden Nevâyî, Kudsiyye Camii yanında yaptırdığı türbesine defnedilmiştir.
Tıpkıbasımı Yapılan Külliyât-ı Nevâyî Nüshası
Başkanlığımız tarafından gerçek boyutta tıpkıbasımı yapılan Külliyât-ı Nevâyî, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Revan Nr. 808’de kayıtlıdır. 802 yapraktan oluşan bu Külliyât 315x230 mm, yazı boyutu ise 167 mm olup her sayfasında 27 satır bulunmaktadır. Güzel bir ta‘lik hattıyla yazılmıştır. Külliyât’ta 2 minyatür, 24 tezhipli başlık (serlevha), 30 tezhipli zahriye vardır. Yazmanın vikaye yaprağında I. Mahmud’un vakıf mührü bulunmaktadır. Nüsha; mıklepli, dışı kabartma yaldızlı, nefis bir kahverengi cilt içindedir.
1495 yılında yani Nevâyî’nin hayatta olduğu bir dönemde Derviş Muhammed Taki tarafından istinsahına başlanan nüsha, sonlara doğru yer alan eser başlıklarındaki ifadelere göre Nevâyî’nin vefatından yani 4 Ocak 1501 yılından sonra tamamlanmıştır. Külliyât’ın içinde Nevâyî’ye ait 26 eser bulunmaktadır. Tıpkıbasımı yapılan Külliyât hakkındaki 68 sayfalık inceleme yazısı ise Ali Şîr Nevâyî üzerinde önemli çalışmaları bulunan Prof. Dr. Günay Kut tarafından hazırlanmıştır.